Sana Beauty
Povezane vesti
Carski rez (lat. sectio caesarea) je hirurški zahvat koji podrazumeva otvaranje prednjeg trbušnog zida i zida materice te porođaj bebe kroz taj rez.
Carski rez predstavlja najsloženiju akušersku operaciju i zahvaljujući razvoju anestezije, savremenim principima asepse i antisepse, transfuziji krvi, antibiotskoj profiulaksi i usavršavanjem operativnih tehnika ova operacija je postala relativno bezbedna i za majku i za bebu.
Carski rez je operacija kod koje se otvara trbušna šupljina, i zbog toga nosi veći rizik po trudnicu od vaginalnog porođaja, veća je mogućnost pojave infekcije, krvarenja, povreda unutrašnjih organa, tromboembolije, itd. Postoje i dugoročne posledice u kojima se potencijalno komplikuje tok narednih trudnoća. Znači, carski rez nije bezopasna operacija, ali je maternalni i fetalni morbiditet (oboljevanje) i mortalitet (smrtnost) mali.
Carski rez može biti planiran, kada se unapred zna da postoji nemogućnost vaginalnog porođaja, ili hitan, kada u toku porođaja dođe do pojave komplikacija zbog kojih je suviše opasno završiti porođaj vaginalnim putem. Procenat trudnica koje se porode carskim rezom kreće se oko 30% kod nas i raste tokom proteklih godina.
Danas se procedure porođaja carskim rezom sprovode uz minimalne rizike, ali one ipak i dalje postoje. Upravo iz tog razloga, nije opravdan carski rez na zahtev pacijentkinje, odnosno carski rez je opravdan samo ako postoje medicinske indikacije koje mogu biti od strane majke ili ploda i ako lekar proceni da su rizici od porođaja carskim rezom manji od rizika da se beba rodi vaginalnim putem.
Carske rezove možemo podeliti na planirane i hitne. Kod planiranog tj. elektivnog carskog reza pre samog početka porođaja već znamo za medicinsko stanje koje predstavlja rizik za majku ili bebu.
Indikacije za planirani carski rez su:
- prethodni carski rez sa vertikalnom incizijom materice (tzv. klasični carski rez) ili dva i više carskih rezova sa horizontalnom incizijom materice
- operacije na materici (operacije mioma)
- neki zdravstveni problemi majke
- višeplodna trudnoća
- velika beba – makrozomija ploda
- placenta praevia ili prednjačeća posteljica
- patološke prezentacije (beba prednjači karlicom ili nožicama, postavljena poprečno)
- stanje bebe koje može biti pogoršano vaginalnim porođajem
Kod hitnog carskog reza je uglavnom žena već u prirodnom porođaju (mada postoje i određena hitna stanja, kao što je odlubljivanje posteljice i krvarenje), u toku koga se detektuju određene komplikacije, poput nenapredovanja porođaja ili ugroženosti bebinog zdravlja u materici, kada se u toku samog porođaja donosi odluka o operativnom završetku porođaja.
Carski rez u hitnim slučajevima nosi različite rizike u poređenju sa planiranim carskim rezom, uključujući povećane šanse za krvarenje, infekcije i komplikacije zbog anestezije.
Indikacije za hitan carski rez su:
- grlić se ne otvara, glavica se ne spušta, porođaj ne napreduje
- fetalni distres, dolazi do pada srčanih tonova ploda
- pupčanik se provukao pored glavice i spustio u vaginu, čime je onemogućeno adekvatno snabdevanje bebe kiseonikom (prolaps pupčanika)
- prevremeno odlubljivanje posteljice i krvarenja
- drugi razlozi koji onemogućavaju normalan vaginalni porođaj
Bebe, koje su rođene carskim rezom, imaju veću šansu da razviju probleme sa disanjem jer izostaje pritisak kontrakcija prisutnih u vaginalnom porođaju koji pomaže bebi da očisti pluća od tečnosti. Carski rez ima nepovoljan uticaj i na digestivni sistem ploda zbog izostanka njegove normalne kolonizacije koju omogućava samo prolazak kroz porođajne puteve majke. Takođe postoji mali rizik od povreda, ali one su retke.
Oporavak žene nakon carskog reza svakako je teži i komplikovaniji nego nakon prirodnog porođaja, mada je stopa komplikacija savremenim pristupom svedena na minimalnu moguću meru. Za ženu je od presudne važnosti što brža mobilizacija i vraćanje redovnim aktivnostima kako bi se smanjila šansa od dodatnih komplikacija.
Mnoge žene nisu sigurne kada se nakon carskog reza može planirati sledeća trudnoća. Smatra se da je period od dve godine dovoljan da rana na materici zaraste. Ako do nove trudnoće dođe pre tog perioda, potreban je intenzivniji nadzor u toku trudnoće, a rizici koji prate ovakve trudnoće su placenta praevia (posteljica koja prednjači) i/ili urasla posteljica.
Važno je naglasiti da carski rez, kao i svaki drugi operativni zahvat nosi rizike i za majku i za plod, stoga ga treba izvoditi samo u slučajevima kada postoje prave indikacije i kada je veći benefit od njegovog izvođenja u odnosu na vaginalni porođaj.
Ukoliko vam je potrebna konsultacija na ovu ili neku drugu temu putem DokTok platforme, odaberite lekara ili stručnjaka mentalne podrške i zakažite svoju konsultaciju putem linka.
Autor: Taita Stojilković Specijalista ginekologije i akušerstva
